Termin Art Déco został utworzony od nazwy paryskiej wystawy sztuki użytkowej i zdobniczej w 1925 roku (Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels modemes).
Nazwa nader trafiona dla stylu artystycznego, rozwijającego się bezpośrednio po secesji końca XIX stulecia. Rozwijając się w czasach bezprecedensowych przemian społecznych, Art Déco stała się ich zwierciadłem. W tym schyłkowym okresie dominowały motywy roślinne, jako wzory zdobnicze dzieł sztuki. Sztuka Art Déco była z gruntu nowoczesna: porzucając charakterystyczne dla secesji falujące linie, zwracała się w kierunku wzoru abstrakcyjnego, poszukując inspiracji w naturze, preferowała wizerunki zwierząt lub piękno kobiecych kształtów. Gdzie secesyjne dzieła były ciężkie, zawiłe i nadmiernie ornamentowane, tam nowy styl wnosił prostotę i klarowność. Linie w Art Déco nie kłębiły się niczym wir wodzie, jeżeli skręcały, to rozciągając się subtelnym łukiem, jeżeli były proste, to proste jak linijka. Dzieła powstałe w tym stylu mogły być, z jednej strony niefrasobliwe i żartobliwe, z drugiej zaś – śmiertelnie poważne i o praktycystycznym nastawieniu.
Styl znany jako Art Déco, został zapoczątkowany już w latach przed I Wojną Światową. W pierwszej dekadzie XX wieku z wielu przyczyn dokonały się nagłe zmiany w modzie. Na przykład krawiec Paul Poiret zrewolucjonizował fason sukienki, uwalniając kobietę od uwierających ją warstw odzieży. Na monotonne dotąd kreacje wywarł wpływ także Siergiej Diagilew, prezentując w Paryżu (w 1909 roku i w USA) w 1916 roku Balety Rosyjskie: spektakle zaowocowały wprowadzeniem jaskrawych kolorów i fascynacją Orientem. Nowe prądy artystyczne, takie jak kubizm, futuryzm i neoplastycyzm, także przyczyniły się do powstania sztuki Art Déco, która w swojej świeżości wykreowała nowe wzory, przyjęte z zainteresowaniem po I Wojnie Światowej.
Duch Art Déco był duchem nowoczesności, styl rozwijał się w burzliwym stuleciu. Nowy prąd w całej okazałości objawił się na wystawie 1925 roku, w mieście, w którym działali również Pablo Picasso, Georges Braque czy Robert i Sonia Delauney. Paryż był sceną, na której toczyły się prawie wszystkie boje sztuki nowoczesnej. Gdy w 1907 roku Picasso i Braque dokonali odkryć, które doprowadziły do kubizmu, sztukę, jak wtedy to rozumiano, „postawili na głowie”. Fala szoku przetoczyła się przez Europę do Rosji i przez Stany Zjednoczone w niespełna pięć lat. Picasso stworzył abstrakcję. Rozwój sztuki stał się poszukiwaniem, eksperymentem, pojawił się modernizm i narodziła awangarda. Artyści próbowali wszystkich, niezliczonych możliwości, podejmowali intelektualne gry, rozszerzając i forsując granice sztuki, dochodząc do nowatorskich odkryć. W procesie transformacji każdy, nawet najprostszy motyw najpierw szokował, oszałamiał awangardowością, by w końcu zyskać status „zwyczajnego” elementu dekoracyjnego.
Szybkość, z jaką style następowały po sobie, uniemożliwia dzisiaj ich rozpoznanie jako trwałych prądów. Imprezjonizm, postimpresjonizm, symbolizm, kubizm, futuryzm, orfizm, konstruktywizm, puryzm, wortycyzm… - kolejny kierunek artystyczny zastępował poprzedni z wręcz rozbrajającą regularnością. Wspólne dla wielu tych kierunków, i o doniosłym znaczeniu dla Art. Déco, było ich dążenie ku abstrakcji. Twórcy reprezentujący te prądy kierowali się troską, aby na pierwszy plan wysunąć zagadnienie formy, barwy i linii. Zakładano przy tym, że swe uczucia i postawy artysta może pokazywać poprzez odpowiedni układ owych elementów. Sztuka użytkowa w stylu Art Déco wyrażała się zarówno w funkcjonalnych formach, prostych i klarownych motywach dekoracyjnych, jak i w czystym ornamencie. I dlatego nie można mówić o jednym stylu Art Deco, bowiem w jego obrębie funkcjonowało tyle kierunków i koncepcji ilu było artystów.
Elementy wpływające na Art Déco można było dostrzec wszędzie: na każdej ulicy, w każdym domu, sklepie czy fabryce. Po katakliźmie I Wojny Światowej nastąpiły gruntowne zmiany polityczne. Głównym celem powojennego świata stało się rozpoczęcie nowej epoki – pokoju i postępu. Postęp nastąpił w przemyśle, uświadomiono sobie konieczność rozwoju niezwykle efektownej masowej produkcji i techniki, pozwalającej stawić czoło rosnącym potrzebom społecznym. XX stulecie stało się „wiekiem maszyny”. A nowoczesna Art Déco inspirowała się takimi konstrukcjami, jak silnik samochodu, koło zębate maszyny, dziób statku czy skrzydło samolotu. Nowoczesność była też widoczna w stosowanych nowych materiałach jak: plastik, chrom czy bakelit.
Sztuka Art Déco podtrzymywała tradycję mistrzowskiego rękodzieła pośród burzliwie rozwijających się nowych form produkcji masowej. Mistrzowie posługiwali się oryginalnymi technikami, stosowali drogie i rzadko spotykane materiały, lecz wiele takich dzieł masowo kopiowano, oferując je tanio mniej zamożnemu odbiorcy. Do dnia dzisiejszego pojawiają się dzieła i przedmioty użytkowe nawiązujące do Art Déco (jak zresztą do wszystkich kierunków w sztuce).
Złota broszka w stylu Georgesa Fouqueta. Wiele jego prac manifestowało przynależność do „wieku maszyny”
Epokę Art Déco uznaje się obecnie za ostatni prawdziwie wielki styl, i za niezwykle płodny rozdział w historii sztuki. Jego cechy dostrzegamy w zasadzie we wszystkich sztukach użytkowych. Był to też pierwszy kierunek w sztuce XX wieku rozwijany na skalę rzeczywiście międzynarodową.
Realizacja: WEB Projekt Studio
